ในโอกาสที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เสด็จเยี่ยมโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านเลตองคุ ตำบลแม่จัน อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ผู้แทนสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) โดย ดร.ศิริพงศ์ หังสพฤกษ์ ที่ปรึกษาด้านการวางแผนและพัฒนาการเกษตร นางสาวเพชรดา อยู่สุข รองผู้อำนวยการสถาบัน ด้านการพัฒนา และคณะเจ้าหน้าที่ได้ร่วมรับเสด็จและถวายรายงานความก้าวหน้าของการดำเนินงานสนองพระราชดำริ ณ บ้านเลตองคุ ดังนี้
- สถาบันได้เริ่มเข้ามาศึกษาสำรวจพื้นที่ตั้งแต่เดือนมกราคม 2563 ได้จัดทำแผนที่การใช้ประโยชน์ที่ดินรายแปลง มีเกษตรกร 270 ราย ทำกินบนพื้นที่ 749 แปลง 12,329 ไร่ เป็นพื้นที่ปลูกหมากเป็นส่วนใหญ่ 41% รองลงมาคือเกษตรผสมผสาน 21% แปลงรวม 10% ทุเรียนผสมหมากอีก 10% ที่เหลือเป็นข้าวและบุก
- ในพื้นที่มีฝายและระบบท่อส่งน้ำซ้ายขวาเข้ากับน้ำชลประทาน 8 ถังๆ ละ 80 ลูกบาศก์เมตร รวมความจุ 640 ลูกบาศก์เมตร ใช้ทั้งการเกษตรและอุปโภคบริโภค แต่ขาดระบบกระจายน้ำ และยังขาดกติกาการใช้น้ำ
- ภูมิอากาศในพื้นที่ตำบลแม่จัน จากกรมทรัพยากรน้ำ มีฝนเฉลี่ยปีละ 2,000 มิลลิเมตร ตกมากในช่วงเดือนมิถุนายน- กันยายน ที่เหลือค่อนข้างมีฝนน้อย โดยเฉพาะเดือนกุมภาพันธ์-พฤษภาคม สำหรับอุณหภูมิอยู่ระหว่าง 20-31 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 25 องศาเซลเซียสทั้งปี
- จากข้อมูลดังกล่าวจึงได้ร่วมกับชุมชนกำหนดแนวทางการส่งเสริมโดยเกษตรกรสนใจการเพิ่มผลผลิตและคุณภาพพืชเดิม และมีบางส่วนที่สนใจพืชทางเลือกใหม่ จึงได้ส่งเสริมไม้ผลทั้ง 2 กลุ่มควบคู่กันไป ทั้งอโวคาโด้พันธุ์ที่รับได้ในพื้นที่ค่อนข้างร้อน เช่น Pinkerton, Buccaneer, Peterson จำนวน 175 ต้น หมาก 3,000 ต้น ลองกอง 188 ต้น และเงาะ 100 ต้น
- โดยเริ่มปลูกในฤดูฝนเดือนมิถุนายน 2563 และจากการสำรวจเดือนพฤศจิกายน 2563 มีอัตรารอด 90% และเพื่อให้เกษตรกรมีผลผลิตระหว่างรอไม้ผลโต จึงได้ส่งเสริมผักนอกโรงเรือน 10 ชนิด ดังปฏิทินการปลูกในโปสเตอร์ มีเป้าหมายผลผลิต 1.5 ตัน/เดือน และผักในโรงเรือน 3 โรง
- สำหรับในระยะต่อไปจะมีการอบรมให้ความรู้และแก้ไขปัญหาเกษตรกรทดสอบสาธิตการปลูกไม้ผลเมืองหนาว การเพิ่มผลผลิตและคุณภาพพืชเดิม ทั้งไม้ผลและข้าว การปลูกผัก การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กและระบบกระจายน้ำ และการแปรรูปกาบหมาก เพื่อเพิ่มมูลค่าวัสดุการเกษตร เป็นต้น
- นอกจากนี้แล้วยังได้ติดตั้งระบบผลิตน้ำดื่มสะอาดให้โรงเรียน 2 ชุด กำลังการผลิต 4,000 ลิตรต่อวัน เพียงพอสำหรับนักเรียนและชุมชน 800 คน
ในการนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงขอบใจเจ้าหน้าที่ของสถาบันที่มาสนับสนุนการดำเนินงานและทรงสนพระราชหฤทัยในระดับอุณหภูมิและความชื้นในอากาศที่อาจมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืชเมืองหนาวและความเป็นไปได้ของการปลูกไม้ผลเมืองหนาวในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรี