เห็ดกินได้และเห็ดพิษ

เมื่อเริ่มเข้าสู่ฤดูฝนเราจะพบว่ามีเห็ดมากมายหลายชนิดถูกนำออกมาวางขายตามข้างทางหรือในตลาด มีทั้งเห็ดห้า (ตับเต่า) เห็ดโคน เห็ดถอบ (เห็ดเผาะ) เห็ดแดง เห็ดหล่ม เห็ดขมิ้น เห็ดไข่ ซึ่งเป็นเห็ดที่มีรสชาติดีเป็นที่นิยมนำมารับประทาน แต่ก็ยังมีข่าวการกินเห็ดพิษเกิดขึ้นอยู่เรื่อยๆ เนื่องจากความเข้าใจผิดในลักษณะรูปร่างที่คล้ายคลึงกันกับเห็ดที่เคยรับประทาน หรือมีการเก็บเห็ดปะปนกันมาจากบริเวณที่เคยเก็บ ซึ่งอาจมีทั้งเห็ดกินได้และเห็ดเบื่อ (เห็ดเมา หรือเห็ดพิษ) โดยนำมาคัดแยกในภายหลัง ทั้งนี้การเก็บเห็ดป่ามีองค์ความรู้ที่ถ่ายทอดกันจากรุ่นสู่รุ่นในชุมชน ซึ่งปัจจุบันเริ่มมีจำนวนผู้รู้ลดลงเนื่องจากวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปของชุมชน อีกทั้งการทำเกษตรกรรมแบบพึ่งพาสารเคมีโดยเฉพาะที่อยู่ใกล้บริเวณป่าที่เป็นแหล่งอาศัยของเห็ด อาจทำให้มีสารเคมีปนเปื้อนไปกับดอกเห็ดและทำให้เห็ดกินได้กลายเป็นพิษ จึงควรมีการคัดแยกเห็ดก่อนนำมารับประทาน

 

ภูมิปัญญาท้องถิ่นเกี่ยวกับเห็ด

การเก็บเห็ด

 ไม่กินเห็ดที่ไม่รู้จัก
 เก็บเห็ดที่มีรอยแมลงกัดกิน ซึ่งบ่งชี้ว่าเห็ดนั้นไม่เป็นพิษ
 ไม่กินเห็ดสีสันฉูดฉาด เนื่องจากเห็ดพิษจะมีสีฉูดฉาด แต่เห็ดที่รับประทานได้จะมีสีอ่อน
 ไม่กินเห็ดที่เก็บจากป่าสน เนื่องจากเป็นบริเวณที่มีเห็ดพิษมาก

การทดสอบเห็ดพิษ

วิธีการทดสอบเห็ดพิษเบื้องต้น ผลการทดสอบ
เห็ดกินได้ เห็ดพิษ
 การต้มเห็ดกับข้าวสาร ข้าวสารสุกทั่วทั้งหมด ข้าวสารจะสุกๆ ดิบๆ ปนกัน
 การใช้ช้อนเงินแท้หรือโลหะที่มีเงินเป็นส่วนประกอบจุ่มหรือคนที่น้ำต้มเห็ด ไม่มีการเปลี่ยนสีของช้อนเงินหรือโลหะเงิน ช้อนเงินหรือโลหะเงินจะมีสีดำเกิดขึ้น
 การต้มเห็ดโดยการใส่หัวหอม หัวหอมและน้ำต้มเห็ดมีสีปกติ หัวหอมและน้ำต้มเห็ดเปลี่ยนเป็นสีดำ
 การใช้ปูนกินหมากป้ายที่ดอกเห็ด ปูนไม่เปลี่ยนสี ปูนเปลี่ยนเป็นสีดำ
 การใช้มือถูดอกเห็ดจนเป็นรอยแผล รอยแผลไม่เปลี่ยนสี รอยแผลเปลี่ยนเป็นสีดำ
 การสังเกตลักษณะก้านเห็ด ก้านเห็ดจะกลวง ก้านเห็ดจะตัน
 

การทดสอบเห็ดพิษเบื้องต้นทั้ง 6 วิธี ดังกล่าว ยังไม่สามารถทดสอบพิษของเห็ดได้อย่าง 100% เนื่องจากคุณสมบัติของสารพิษมีความแตกต่างกัน วิธีที่ดีที่สุด คือ รับประทานเห็ดที่เคยบริโภคแล้ว และต้องสังเกตแหล่งที่มาของเห็ดด้วย ถึงแม้จะทราบว่าเป็นเห็ดกินได้ แต่หากพบเห็ดอยู่ติดกับพื้นที่ทำการเกษตรไม่ควรเก็บมาบริโภค เนื่องจากอาจกลายสภาพเป็นเห็ดพิษได้ เพราะการใช้สารเคมีในแปลงเกษตร

 

การปฐมพยาบาลผู้ป่วยที่รับประทานเห็ดพิษ

เมื่อรู้ว่ารับประทานเห็ดพิษเข้าไปหรือเมื่อมีอาการ จะต้องทำให้ผู้ป่วยอาเจียนอาหารออกมาให้มากที่สุด พร้อมกับดื่มน้ำอุ่นผสมถ่านบดละเอียดร่วมกับทำอาเจียน 2-3 ครั้ง เนื่องจากผงถ่านมีคุณสมบัติในการดูดซับสารพิษ หากผู้ป่วยอาเจียนยากให้ผสมเกลือแกง 3 ช้อนชากับน้ำอุ่นดื่มด้วยจะทำให้อาเจียนง่ายขึ้น แล้วรีบนำผู้ป่วยส่งแพทย์ทันทีพร้อมกับตัวอย่างเห็ดพิษ (หากยังเหลืออยู่)

 
เขียน / เรียบเรียงเรื่องโดย:
ว่าที่เรือตรี ศุลิเชษฐ์ ทองกล่ำ
source!='') { ?>
แหล่งที่มา / เอกสารอ้างอิง:

สมาคมนักวิจัยและเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย. 2543. เห็ดพิษ. บริษัท นิวธรรมดาการพิมพ์ (ประเทศไทย) จำกัด กรุงเทพฯ. 63 หน้า


ข้อมูลนี้เป็นที่น่าพึงพอใจหรือเป็นประโยชน์สำหรับท่านหรือไม่
 

บทความอื่นที่เกี่ยวข้อง