เมื่อเริ่มเข้าสู่ฤดูฝนเราจะพบว่ามีเห็ดมากมายหลายชนิดถูกนำออกมาวางขายตามข้างทางหรือในตลาด มีทั้งเห็ดห้า (ตับเต่า) เห็ดโคน เห็ดถอบ (เห็ดเผาะ) เห็ดแดง เห็ดหล่ม เห็ดขมิ้น เห็ดไข่ ซึ่งเป็นเห็ดที่มีรสชาติดีเป็นที่นิยมนำมารับประทาน แต่ก็ยังมีข่าวการกินเห็ดพิษเกิดขึ้นอยู่เรื่อยๆ เนื่องจากความเข้าใจผิดในลักษณะรูปร่างที่คล้ายคลึงกันกับเห็ดที่เคยรับประทาน หรือมีการเก็บเห็ดปะปนกันมาจากบริเวณที่เคยเก็บ ซึ่งอาจมีทั้งเห็ดกินได้และเห็ดเบื่อ (เห็ดเมา หรือเห็ดพิษ) โดยนำมาคัดแยกในภายหลัง ทั้งนี้การเก็บเห็ดป่ามีองค์ความรู้ที่ถ่ายทอดกันจากรุ่นสู่รุ่นในชุมชน ซึ่งปัจจุบันเริ่มมีจำนวนผู้รู้ลดลงเนื่องจากวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปของชุมชน อีกทั้งการทำเกษตรกรรมแบบพึ่งพาสารเคมีโดยเฉพาะที่อยู่ใกล้บริเวณป่าที่เป็นแหล่งอาศัยของเห็ด อาจทำให้มีสารเคมีปนเปื้อนไปกับดอกเห็ดและทำให้เห็ดกินได้กลายเป็นพิษ จึงควรมีการคัดแยกเห็ดก่อนนำมารับประทาน
ไม่กินเห็ดที่ไม่รู้จัก |
เก็บเห็ดที่มีรอยแมลงกัดกิน ซึ่งบ่งชี้ว่าเห็ดนั้นไม่เป็นพิษ |
ไม่กินเห็ดสีสันฉูดฉาด เนื่องจากเห็ดพิษจะมีสีฉูดฉาด แต่เห็ดที่รับประทานได้จะมีสีอ่อน |
ไม่กินเห็ดที่เก็บจากป่าสน เนื่องจากเป็นบริเวณที่มีเห็ดพิษมาก |
วิธีการทดสอบเห็ดพิษเบื้องต้น | ผลการทดสอบ | |
---|---|---|
เห็ดกินได้ | เห็ดพิษ | |
การต้มเห็ดกับข้าวสาร | ข้าวสารสุกทั่วทั้งหมด | ข้าวสารจะสุกๆ ดิบๆ ปนกัน |
การใช้ช้อนเงินแท้หรือโลหะที่มีเงินเป็นส่วนประกอบจุ่มหรือคนที่น้ำต้มเห็ด | ไม่มีการเปลี่ยนสีของช้อนเงินหรือโลหะเงิน | ช้อนเงินหรือโลหะเงินจะมีสีดำเกิดขึ้น |
การต้มเห็ดโดยการใส่หัวหอม | หัวหอมและน้ำต้มเห็ดมีสีปกติ | หัวหอมและน้ำต้มเห็ดเปลี่ยนเป็นสีดำ |
การใช้ปูนกินหมากป้ายที่ดอกเห็ด | ปูนไม่เปลี่ยนสี | ปูนเปลี่ยนเป็นสีดำ |
การใช้มือถูดอกเห็ดจนเป็นรอยแผล | รอยแผลไม่เปลี่ยนสี | รอยแผลเปลี่ยนเป็นสีดำ |
การสังเกตลักษณะก้านเห็ด | ก้านเห็ดจะกลวง | ก้านเห็ดจะตัน |
การทดสอบเห็ดพิษเบื้องต้นทั้ง 6 วิธี ดังกล่าว ยังไม่สามารถทดสอบพิษของเห็ดได้อย่าง 100% เนื่องจากคุณสมบัติของสารพิษมีความแตกต่างกัน วิธีที่ดีที่สุด คือ รับประทานเห็ดที่เคยบริโภคแล้ว และต้องสังเกตแหล่งที่มาของเห็ดด้วย ถึงแม้จะทราบว่าเป็นเห็ดกินได้ แต่หากพบเห็ดอยู่ติดกับพื้นที่ทำการเกษตรไม่ควรเก็บมาบริโภค เนื่องจากอาจกลายสภาพเป็นเห็ดพิษได้ เพราะการใช้สารเคมีในแปลงเกษตร
เมื่อรู้ว่ารับประทานเห็ดพิษเข้าไปหรือเมื่อมีอาการ จะต้องทำให้ผู้ป่วยอาเจียนอาหารออกมาให้มากที่สุด พร้อมกับดื่มน้ำอุ่นผสมถ่านบดละเอียดร่วมกับทำอาเจียน 2-3 ครั้ง เนื่องจากผงถ่านมีคุณสมบัติในการดูดซับสารพิษ หากผู้ป่วยอาเจียนยากให้ผสมเกลือแกง 3 ช้อนชากับน้ำอุ่นดื่มด้วยจะทำให้อาเจียนง่ายขึ้น แล้วรีบนำผู้ป่วยส่งแพทย์ทันทีพร้อมกับตัวอย่างเห็ดพิษ (หากยังเหลืออยู่)
สมาคมนักวิจัยและเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย. 2543. เห็ดพิษ. บริษัท นิวธรรมดาการพิมพ์ (ประเทศไทย) จำกัด กรุงเทพฯ. 63 หน้า