การจัดการธาตุอาหารเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวไร่ในพื้นที่ขยายผลโครงการหลวงแม่สอง

การอบรมสาธิตวิธีการใส่ปุ๋ยเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวไร่

ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2552 - 2553 ได้เก็บตัวอย่างดินและใบข้าวไร่ของเกษตรกรไปวิเคราะห์สมบัติดินและสถานะธาตุอาหารพืช ซึ่งผลการวิเคราะห์ดิน พบว่าดินมีความเป็นกรดจัด – กรดปานกลาง (5.1 – 5.6) มีปริมาณอินทรียวัตถุสูง (5.2 - 7.8%) มีค่าการนำไฟฟ้าอยู่ในช่วงที่ปลอดภัย (0.08 - 0.21 dS/m) และผลการวิเคราะห์สถานะธาตุอาหารในใบข้าวไร่ พบว่าธาตุอาหารที่ไม่เพียงพอต่อการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตข้าวไร่ ได้แก่ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส แคลเซียม แมกนีเซียม สังกะสี ทองแดง และโบรอน ซึ่งการขาดธาตุอาหารดังกล่าวมีผลต่อการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตพืชดังนี้ การขาดแคลเซียมและโบรอนจะยับยั้งการเจริญของราก การขาดธาตุไนโตรเจน ฟอสฟอรัส แคลเซียม สังกะสีและโบรอน มีผลต่อการพัฒนาลำต้นและใบพืช การขาดฟอสฟอรัสและโบรอนยับยั้งการออกดอก ทำให้จำนวนดอกลดลง ขณะที่การขาดทองแดงและโบรอน มีผลต่อการผสมเกสรและการติดเมล็ด และการขาดไนโตรเจน ฟอสฟอรัส แคลเซียม แมกนีเซียมและสังกะสี จะลดความสามารถในการสังเคราะห์แสงของพืช ส่งผลให้ปริมาณแป้งที่เป็นองค์ประกอบที่สำคัญของเมล็ดข้าวลดลง